Ορολογία
Διαχείριση ορολογίας
Μια απ' τις σημαντικότερες πτυχές της διαδικασίας περάτωσης ενός μεταφραστικού έργου είναι η εύρεση ισοδυνάμων των εξειδικευμένων όρων στη γλώσσα-στόχο. Θεματικά πεδία, όπως η πληροφορική, οι κατασκευές, η νομική και η ιατρική περιλαμβάνουν σημαντικούς τομείς εξειδίκευσης όπου στην σύγχρονη πραγματικότητα ενδείκνυνται για άντληση ειδικής ορολογίας. Εκτός αυτού, πολλοί πελάτες προτιμούν να χρησιμοποιούν τη δική τους ενδοεπιχειρησιακή ορολογία. Η μετάφραση ως διαδικασία ζεύξης νοημάτων γλώσσας πηγής και γλώσσας στόχου πολλές φορές αναλώνεται στην αναζήτηση των απαιτούμενων όρων για οποιαδήποτε περίσταση, κάτι που αποτελεί μια χρονοβόρα διαδικασία. Γι αυτό και οι πετυχημένες εταιρείες στην βιομηχανία παραγωγής μεταφραστικού έργου θα είσαι όσες επενδύουν σε συστήματα διαχείρισης της ορολογίας. Αυτά μπορούν να βοηθήσουν με διάφορους τρόπους το μεταφραστή, σε ποικίλες ορολογικές διαδικασίες, όπως είναι η αποθήκευση, η ανάκτηση και η ενημέρωση των λημμάτων. Από την μέχρι σήμερα εμπειρία συμπεραίνουμε ότι για αυτόν ακριβώς τον λόγο η χρήση ενός συστήματος διαχείρισης ορολογίας εξασφαλίζει μεγαλύτερη συνέπεια στην ορολογία, ενδοεπιχειρησιακά, το οποίο καθιστά την τεκμηρίωση πιο ευανάγνωστη και κατανοητή, ενώ η παραγωγή λημμάτων, γλωσσαρίων, λεξικών και βάσεων ορολογίας για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο διεθνή χώρο, έχει καταστεί εργαλείο ανάπτυξης και επιτυχίας.
Με την επιφύλαξη ότι στα επόμενα χρόνια θα δούμε δραστικές αλλαγές σε αυτόν τον τομέα, σήμερα όλα τα συστήματα διαχείρισης μεταφραστικών μνημών περιλαμβάνουν ενσωματωμένα εργαλεία διαχείρισης της ορολογίας (υπάρχουν και κάποια που διατίθενται ως ανεξάρτητες, αυτοτελείς εφαρμογές). Πάντως, τα εργαλεία αυτά διαφέρουν πολύ, τόσο όσον αφορά τον όγκο των πληροφοριών που μπορούν ν' αποθηκευτούν στα λήμματα όσο και στις υποκείμενες πεποιθήσεις περί συλλογής και τεκμηρίωσης ορολογίας γενικότερα.
Το ΝΟΗΜΑ έχει πολύ μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση ορολογίας και με τη χρήση των πλέον σύγχρονων εργαλείων μπορεί να αναλάβει όλες τις σχετικές εργασίες σε όλες τις φάσεις ενός μεταφραστικού έργου:
- Κατασκευή των κύριων γλωσσαριών ενός έργου, με την εξαγωγή των κατάλληλων όρων από τα σώματα κειμένων και την πλήρη τεκμηρίωσή τους
- Μετάφραση των όρων που περιλαμβάνονται στα γλωσσάρια με στόχο τη συνέπεια, την ευστοχία και την ευχρηστία του όρου
- Φιλοξενία των γλωσσαριών στο Web με χρήση "φιλικών" εργαλείων που διευκολύνουν την πρόσβαση σε όλους τους εξουσιοδοτημένους χρήστες που εμπλέκονται σε ένα έργο (εσωτερικούς και εξωτερικούς μεταφραστές, επιμελητές, αναθεωρητές, υπεύθυνους έργων, υπεύθυνους διασφάλισης ποιότητας, κ.ά.)
- Υποστήριξη διαρκούς ενημέρωσης και εμπλουτισμού των γλωσσαριών με νέους όρους που προκύπτουν κατά τη διάρκεια ενός έργου
- Αποτελεσματική διαχείριση αλλαγών στην ορολογία ώστε να ελαχιστοποιούνται τα κόστη και οι καθυστερήσεις των έργων
Πώς λειτουργούμε στο ΝΟΗΜΑ;
Α. Μέσω της μεθόδου ανάκτησης ορολογίας
Έχουμε επενδύσει σε συστήματα διαχείρισης ορολογίας που είναι ενσωματωμένα στα συστήματα διαχείρισης μεταφραστικών μνημών, τα οποία συνδέονται απευθείας και διαδραστικά με τον επεξεργαστή κειμένου του συστήματος, με συνέπεια όλοι οι όροι που εμφανίζονται στην μονάδα που επεξεργάζεται- ελέγχει ο μεταφραστής, να αναζητούνται αυτόματα στη βάση ορολογίας. Αυτή η λειτουργία ονομάζεται αναγνώριση ορολογίας ή αυτόματη αναζήτηση στη βάση ορολογίας. Όλοι οι όροι που βρίσκονται στη βάση ορολογίας παρατίθενται σ' ένα ξεχωριστό παράθυρο μαζί με τους ισοδύναμους όρους στη γλώσσα-στόχο, απ' τους οποίους ο μεταφραστής μπορεί να επιλέξει τον κατάλληλο και να τον προσθέσει στη μετάφραση.
Β. Μέσω της συλλογής όρων
- Κατά την προετοιμασία του έργου:
Τα συστήματα διαχείρισης μεταφραστικών μνημών προσφέρουν, τη δυνατότητα αντιπαραβολής των προς μετάφραση εγγράφων με μια βάση ορολογίας και στη βάση των αποτελεσμάτων που προκύπτουν, δημιουργούμε τις λίστες όρων προερχόμενους ή μη από τη βάση. Με τον τρόπο αυτόν υποστηρίζεται η δημιουργία ειδικών βάσεων ορολογίας, κατά το στάδιο της προετοιμασίας του έργου. Τη διαδικασία αυτή την ονομάζουμε terminology setup (προετοιμασία της ορολογίας).
Αφετέρου, ένα ακόμη μέσο για την επιτάχυνση της διαδικασίας συγκρότησης της λίστας ορολογίας είναι το εργαλείο εξαγωγής όρων (term extract), το οποίο απλώς εξάγει μια λίστα υποψήφιων όρων από ηλεκτρονικά κείμενα της επιλογής μας. Και οι δυο τρόποι υιοθετούνται κατά την διαδικασία ανεύρεσης όρων.
- Κατά τη διάρκεια της μετάφρασης
Με ή χωρίς χρήση ενός εργαλείου διαχείρισης της ορολογίας, η συλλογή των όρων αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ μια κοπιαστική εργασία. Η δημιουργία νέων λημμάτων απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, οξυδέρκεια, επιμονή και εκ των προτέρων πολύχρονη προετοιμασία. Γι' αυτό, πολλοί μεταφραστές θεωρούν εξαιρετικά λειτουργική τη δυνατότητα απευθείας δημιουργίας απλών λημμάτων, κατά τη διάρκεια της μετάφρασης, μια δυνατότητα που προσφέρουν στο σύνολό τους τα εμπορικά συστήματα διαχείρισης μεταφραστικών μνημών. Πάντως, για την εξασφάλιση της συνέπειας της βάσης ορολογίας και της μακροχρόνιας χρηστικότητας των όρων, οι εν τάχει καταχωρήσεις θα πρέπει να ελέγχονται προσεκτικά κι όπου είναι απαραίτητο, ώστε η βάση δεδομένων να μην περιορίζεται σε μικρό αριθμό και να είναι πλήρως επεκτάσιμη ανά πάσα στιγμή.
Η συνέπεια στην ορολογία: απαρέγκλιτη ρήτρα ποιότητας
Έχουμε τα εργαλεία που μας παράσχουν τη δυνατότητα ελέγχου της ορολογίας. Ο έλεγχος γίνεται στο στάδιο όπου πραγματοποιείται η αναθεώρηση, προσφέροντας τη δυνατότητα αντιπαραβολής των κειμένων με τη βάση ορολογίας κι ελέγχοντας εάν οι όροι της γλώσσας- πηγής έχουν μεταφραστεί επακριβώς στους όρους της γλώσσας-στόχου.
